Wanted: creatieve destructie en stabiliteit
Capitalism, Socialism and Democracy – Joseph Schumpeter (1942)
Socialisme is de migratie van economisch reguleren, van de private naar de publieke sfeer. Het is de natuurlijke opvolger van kapitalisme, omdat dit het in de hand werkt. Marx analyseerde correct dat kapitalisme eindig is. Echter niet door culminerende misère en revolte, maar door een subtielere transformatie richting meer socialistische voorkeuren.
Kapitalisme doet sterker afbreuk aan maatschappelijke orde dan dat het deze vormt/steunt. Doordat kapitalisme drijft op non-empathische ratio en eigenbelang kan dit het werk of wezen van anderen marginaliseren, en zo ondermijnt het intermenselijke loyaliteit (in allerlei relaties). Dit introduceert gevaar voor sociale en politieke stabiliteit, en voorkeuren voor centrale borging van economische zekerheid. Hierdoor ontstaan meer centrale, neutrale overheidsinstanties om dit alles in (vanuit het democratisch collectief gezien) wenselijke banen te leiden. Dat geeft collectieve stabiliteit.
Voortgang komt echter vanuit kapitalisme. De kern daarvan is “creatieve destructie”: het continu vervangen van iets gevestigds (ouds) door iets nieuws – producten, productiemethoden, materialen, distributie, markten. Men neigt in concurrentie sterk te focussen op prijs (valide op korte termijn), maar de échte concurrentie komt van vervanging van zaken (innovatie). Daarom staan focus op deze echte concurrentie en op efficiëntie (investeren in fijnslijpen van het gevestigde t.b.v. lagere prijs en/of hogere marge) op gespannen voet met elkaar.
Moderne democratische samenlevingen kenmerken zich dus door een natuurlijke (en bij voorkeur positief te nemen) spanning tussen individu, organisatie en samenleving – in wensen rond stabiliteit enerzijds en voortgang anderzijds.
De SpeedMBA e-cursus is live!
Alles van business leren in je eigen tijd? Bestel dan snel de SpeedMBA
online cursus!
