De Bono: zes denkhoeden
Niet iedereen heeft dezelfde “denkstijl” over een taak die gezamenlijk aangepakt moet worden. Dat kan tot contraproductieve discussie leiden en zo voortgang in teams of vergaderingen flink vertragen, of zelfs frictie meebrengen. Edward de Bono geeft een overzicht van verschillende denkstijlen. Hij noemt die de “six thinking hats”. Laten we eerst bekijken wat die zijn, om daarna vooral te belichten wat dit kan helpen. Denkstijlen:
- Blauw – overzicht: de hoofdlijn zien, waar gáát het om, wat is het doel nou?
- Wit – informatie: wat zijn de feiten, wat weten we wel/niet, wat te onderzoeken?
- Rood – emotie: wat voel je er instinctief of emotioneel bij?
- Zwart – kritisch: voorzichtig, oordelend, problemen en zwakten zien.
- Geel – optimistisch: positieve mogelijkheden zoeken, ook in het negatieve.
- Groen – creativiteit: het uitdagende nieuwe onderzoekend willen bekijken.
Mensen kunnen een bias hebben richting een bepaalde kleur (al was het maar over een specifiek onderwerp). Als je hier niet bewust mee omgaat, kunnen deze stijlen botsen (bijvoorbeeld kritisch versus optimistisch). Maar ons brein is flexibel genoeg om “in alle kleuren” te kúnnen denken. Het gegeven dat we dat niet altijd vanzelf doen en in onze bias blijven hangen leidt tot dat gebrek aan harmonie en samenwerking. Twee deelinzichten (we denken niet altijd “ruim”, maar we kunnen het wel) … wat kan je daar nou mee ?
Het gaat erom ons brein met elkaar uit te dagen. Dat kan via verschillende oefeningen. De volgende toepassing is interessant. Laat de groep bij elkaar zitten om de centrale kwestie te bespreken. Laat iedereen nu (via een moderator) tegelijk dezelfde denkbeeldige “hoed opzetten”, ofwel denkstijl aanmeten. Het project (cq de centrale kwestie) wordt van daaruit besproken, in een ronde waarbij iedereen vanuit die denkstijl een bijdrage aan het gesprek levert. De moderator houdt in de gaten of men daadwerkelijk op die manier denkt. In een tweede ronde wordt het in een andere (onderling zelfde) denkstijl besproken. En zo ga je alle denkstijlen af, waarbij iedereen in iedere denkstijl iets over het project heeft gezegd (en nog veel meer gehoord van de anderen in iedere denkstijl). Deze oefening helpt om ieders denken over het project vrijer en ruimer te maken, méér te zien en meer begrip voor elkaar te hebben als iemand na de oefening weer vanuit een specifieke denkstijl reageert − je hebt de mogelijkheid van die stijl immers uitvoerig belicht.
Dit kleurenhoedjesfeest kan een beetje op een kinderpartijtje lijken, maar je zal het waarschijnlijk ook herkenbaar en hoopgevend vinden dat verschillen in denkstijlen die duidelijk in de weg kunnen staan van harmonieuze samenwerking eventueel opgelost kunnen worden met een vrij simpele oefening die ieders denkflexibiliteit uitdaagt.
De SpeedMBA e-cursus is live!
Alles van business leren in je eigen tijd? Bestel dan snel de SpeedMBA
online cursus!
